نرخ بیکاری جمعیت تحصیلکرده کشور در دوره‌های عالی به ۲۰ درصد رسید به‌طوری‌که درحال حاضر حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر از جمعیت فارغ‌التحصیل یا دانشجوی کشور بیکار هستند.
به گزارش تجارت‌نیوز، درحال حاضر، بیکاری گریبان‌گیر بیش از ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از جمعیت کشور است که طبق جدیدترین آمار یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر از این جمعیت را فارغ‌التحصیلان یا دانشجویان تشکیل می‌دهند.
آمار رسمی وزارت کار که به‌تازگی منتشر شده، نشان می‌دهد نرخ بیکاری جمعیت فارغ‌التحصیل یا در حال تحصیل دوره‌های عالی کشور در سال ۹۵ به ۲۰ درصد رسیده که نسبت به سال ۱۳۹۴ معادل ۱.۵ درصد رشد دارد. این نرخ برای فارغ‌التحصیلان یا افراد در حال تحصیل نیز در گروه مردان ۱۴.۱ درصد و در گروه زنان ۳۱.۱ درصد اعلام شد.
همچنین بر اساس این آمار رسمی، در حال حاضر حدود ۱۲ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر از جعیت کشور، «فارغ‌التحصیل» یا «در حال تحصیل در دوره‌های عالی» هستند که ۴۵ درصد از این افراد در جمعیت غیرفعال اقتصادی قرار دارند به عبارتی بنا به دلایلی در هیچ یک از گروه شاغلان و بیکاران قرار نمی‌گیرند.
اما از جمعیت ۱۲ میلیون و ۱۰۰ هزار نفری فارغ‌التحصیل یا دانشجوی کشور، حدود ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر معادل ۵۵ درصد «جمعیت فعال» را تشکیل می‌دهند؛ به نوعی این افراد یا در جمعیت شاغلان قرار دارند یا از قابلیت مشارکت اقتصادی برخوردارند اما بنا به دلایلی بیکار هستند. با این توصیف، از جمعیت ۶.۶ میلیون نفری فعال اقتصادی، ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر شاغل و یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر بیکار هستند که این آمار نشان می‌دهد در بین جمعیت فارغ‌التحصیل یا دانشجو، ۸۰ درصد شاغل هستند و ۲۰ درصد نیز در زمره بیکاران قرار دارند.
بررسی آمار از مقایسه وضعیت اشتغال فارغ‌التحصیلان دوره‌های عالی حاکی از آن است که در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۴ بیش از ۳۴۰ هزار نفر به جمعیت شاغلان و بیش از ۲۰۰ هزار نفر به جمعیت بیکاران افزوده شده است.
«علوم کامپیوتر» بیشترین گروه بیکاران فارغ‌التحصیلان
درعین حال در بین گروه‌های عمده رشته تحصیلی، بیشترین نرخ بیکاری به ترتیب مربوط به گروه‌های علوم کامپیوتر با ۴۱.۱۴ درصد، حفاظت محیط زیست با ۳۷.۶ درصد، هنر با ۲۸ درصد و علوم فیزیکی (طبیعی) با ۲۷.۸ درصد و کمترین نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان نیز مربوط به گروه دامپزشکی است.
از کل جمعیت زنان فارغ‌التحصیل یا دانشجو در دوره‌های عالی کشور، ۶۸.۹ درصد شاغل و۳۱.۱ درصد بیکار هستند.
بر اساس آمار رسمی به دست آمده از وزارت کار، بالاترین نرخ بیکاری جمعیت فارغ‌التحصیل یا در حال تحصیل دوره‌های عالی به ترتیب به استان‌های کرمانشاه با ۳۴.۹ درصد، کردستان با ۲۹.۴ درصد، چهارمحال و بختیاری با ۲۸.۷ درصد اختصاص دارد؛ ضمن اینکه کمترین نرخ بیکاری نیز مربوط به استان مرکزی با ۱۲.۵ درصد است.
طبق اعلام مسئولان، سالانه حدود یک میلیون نفر به جمعیت متقاضی شغل اضافه می‌شوند که از این میزان حدود ۸۰۰ هزار نفر، از جمعیت فارغ‌التحصیلان هستند؛ از طرفی با توجه به سیاست‌های نادرست آموزش عالی طی یک‌دهه گذشته، انگیزه ادامه تحصیل در بین جوانان به شدت افزایش یافت و این موضوع باعث شد تا بسیاری از جوانانی که آماده ورود به بازار کار بودند، اشتغال خود را به تاخیر بیاندازند و یک تاخیر فاز در جذب بازار کار ایجاد شد به نحوی که اشتغال جوانان آماده به کار در دهه هشتاد، به دهه نود منتقل شد.
این موضوع علاوه بر ایجاد یک جمعیت سربار متقاضی شغل، منجر به افزایش انتظار جوانان از شغل پس از تحصیلات دانشگاهی شد. هر چند سیاست‌های نادرست بازار کار نتوانست عرضه و تقاضای نیروی کار را تقریبا برابر کند اما سیاست‌های نادرست آموزش عالی از یک طرف، و تمایل جوانان به تحصیل و عدم توجه به کسب مهارت‌های فنی از سوی دیگر به افزایش جمعیت بیکار فارغ‌التحصیل کشور دامن زده است.
قریب به 40 درصد از فارغ التحصیلان جامعه از امکان اشتغال برخوردار نیستند،عارضه ای که ریشه یابی آن در شرایط کنونی کشور ضروری است.
شانس اشتغال در کدام رشته‌های دانشگاهی بیشتر است؟
به گزارش افکارنیوز، معضل بیکاری را می توان یکی از عمیق ترین و چالش برانگیزترین مشکلات اقتصادی و اجتماعی فعلی کشور نام نهاد.
نکته قابل تامل در این پدیده، بیکاریِ افراد و گروه های تحصیلکرده جامعه است ،به تعبیری فرصت های شغلی برای جامعه تحصیلکرده و به بیانی دیگر فارغ التحصیلان مراکز آموزش عالی به مراتب محدودتر از دیپلمه ها می باشد.
به واقع اگر دو دهه پیش ،برخورداری از مدرک تحصیلی،جواز و تضمینی برای تسهیل امر اشتغال بود، در سالیان اخیر مدارک دانشگاهی نه تنها تسهیل گر و هموار کننده این مسیر نبوده بلکه آن را به عاملی برای دشوار تر شدن اشتغال مبدل کرده است.
آنچنان که آمار و ارقام منتشر شده در سال 94 نشان می دهد، مجموع جمعیت فارغ التحصیل و در حال تحصیل کشور حدود 12 میلیون نفر است که از این میزان قریب به 5 میلیون نفر فارغ التحصیل و مابقی در حال تحصیل می باشند.
در این میان، یکی از نکاتی که کمتر مورد توجه قرار می گیرد معطوف به این امر می شود که اساسا تمامی اقشار مذکور جویای کار نیستند و بعضا برخی از افراد اشاره شده با وجود برخورداری از اشتغال،به ادامه تحصیل تمایل دارند و برخی دیگر بانوانی هستند که انگیزه آنها از ادامه تحصیل،کسب شغل نیست، با این وجود،خیل عظیم جمعیت فارغ التحصیل دانشگاهی و مدرک به دست به میزانی متنوع می باشد که برنامه ریزی برای اشتغال این طیف ، ضرورتی اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.
از رشد فزاینده مراکز دانشگاهی تا افزایش روز افزون فارغ التحصیلان بیکار
یکی از عوامل اصلی ظهور و بروز پدیده بیکاری در قشر تحصیلکرده جامعه به رشد فزاینده مراکز دانشگاهی و عدم تعریف و طراحی آمایش لازم برای حصولِ برآوُردی دقیق از نیاز کشور به مراکز دانشگاهی و ضریب فارغ التحصیلان برای بکارگیری در مشاغل مرتبط معطوف می شود.
به واقع افزایش افسار گسیخته فارغ التحصیلانی که بدون نیاز سنجی،جذب دانشگاه ها شده اند،نتیجه ملموس و اجتناب ناپذیر این بی قاعده گی و بی برنامگی است.
چندی پیش،عبدالوحید فیاضی،عضو سابق کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی در این خصوص عنوان کرد:آنچنان که بررسی ها نشان می دهد،حدود 180 واحد دانشگاهیِ دانشگاه های آزاد اسلامی کشور زیان ده هستند و این امر موید عدم وجود آینده نگری لازم در راه اندازی و افزایش مراکز آموزش عالی در قالب دانشگاه آزاد اسلامی است.
مشاور سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش،نابسامانی فضای کسب و کار در کشور و پایین بودن شاخص های اقتصادی را دلیل دیگری بر عمیق تر شدن معضل بیکاریِ فارغ التحصیلان مراکز دانشگاهی قلمداد می کند.
تکریم نیروی کار در اولویت قرار گیرد/نگاه منزلت گرایانه به مدرک تحصیلی،مخرب است
برخی دیگر از کارشناسان معتقدند،مدرک گرایی باعث شده تا فارغ التحصیلان دانشگاهی نتوانند نقش آفرینی مثبت و سازنده ای را در بازار کار کشور ایفاء کنند.
به واقع در شرایطی که بخش قابل توجهی از متقاضیان تحصیل ، به مدرک به عنوان یک پرستیژ اجتماعی نگاه می کنند و از سوی دیگر بر اساس یک قاعده نانوشته به مدارک دانشگاهی،از منظر منزلت گرایانه نگریسته می شود،میل و رغبت عمومی جامعه به دریافت مدرک دانشگاهی سوق پیدا می کند.
کارشناسان معتقدند،متاسفانه نیروی کار در گذشته آنچنان که باید مورد تکریم قرار نگرفته و ناخود آگاه این ذهنیت و تلقی را در اذهان و افکار عمومی ایجاد نموده که گویی برای برخورداری از تکریم،لزوما باید موفق به کسب مدرک دانشگاهی شد.
کشور چین نمونه و الگویی از تکریم نیروی کار به شمار می رود،به واقع در کشور مذکور به ضریب بهره وری و کار افراد توجه می شود و آنچه که مهم است،به خروجی و بازدهی افراد در صحنه های تولیدی و اقتصادی معطوف می شود و این الگویی است که باید با پیروی سازنده و مثبت از آن،در صحنه های اقتصادی و اجتماعی کشور ما نیز جاری و ساری شود.
به واقع تا زمانی که این ذهنیت در افکار عمومی بخش قابل توجهی از جوانان رسوب کرده که برای برخوردار شدن از منزلت و احترام باید لزوما موفق به کسب مدرک دانشگاهی شد،شاهد پیامدهای مخرب پدیده بیکاری یا مدرک گرایی خواهیم بود.
مهارت افزایی و مهارت آموزی،حلقه مفقوده برخی از مراکز دانشگاهی
یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار و نافذ در عمیق تر شدن بحران بیکاری به عدم کسب مهارت لازم در سیر تحصیل و اخذ مدرک دانشگاهی باز می گردد.
به واقع اکنون کم نیستند افراد و گروه هایی که از آنها تحت عنوان کارشناس یا کارشناس ارشد یاد می شود اما در واقع امر،داشته های علمی و نظری آنها صرفا به مجموعه ای از اطلاعات و داده ها گره خورده که در بُعد عملیاتی و مهارتی کاربرد چندانی ندارد.
به واقع یکی از دلایل اصلی تاکید مراکزی که در صدد جذب نیروی کار تحصیلکرده هستند به سابقه کار، ناشی از همین فقدان تجربه و تخصص کاربردی و کارآمد است ،پدیده ای که قطعا کیفیت تحصیلی و آموزشی مراکز علمی نقش بسزایی در آن ایفاء می کند.
البته در سالیان اخیر تاکید بسیاری بر لزوم حرکت در مسیر مهارت آموزی و مهارت افزایی در مراکز علمی و دانشگاهی کشور شده که البته ضریب ایجاد تحول و حصول نتیجه در این رویکرد مستلزم گذر زمان بیشتری است و در آینده مشخص خواهد شد که این تاکیدات تا چه میزانی منتج به خروجی صحیح، سازنده و کارآمد شده است.
تاملی بر وضعیت اشتغال و بیکاری رشته های دانشگاهی
آنچنان که آمار و گزارش های منعکس شده رسانه ها نشان می دهد،در حال حاضر رشته های ذیل با بیشترین میزان بیکاری دست و پنجه نرم می کنند.
رشته محیط زیست49 درصد،رایانه قریب به 40 درصد،صنعت و فرآوری32 درصد،معماری و ساختمان حدود 26 درصد،علوم طبیعی،علوم زیستی،حقوق،کشاورزی و جنگلداری22 درصد،بازرگانی،علوم اداری و علوم رفتاری و اجتماعی با قریب به 20 درصد بیکاری با بیشترین ضریب بیکاری مواجه هستند.
در نقطه مقابل رشته بهداشت و تربیت معلم با حدود 8 درصد بیکاری،خدمات امینتی 5/8درصد،روزنامه نگاری با قریب به 9 درصد و خدمات حمل و نقل با نزدیک به 11 درصد در زمره رشته هایی محسوب می شوند که با کمترین میزان بیکاری مواجه هستند.
آمار و ارقامی که یقینا مستلزم اعمال تدابیر و تمهیدات لازم برای بازبینی در میزان جذب دانشجو به فراخور نیاز و شرایط بازار کارکشور خواهد بود و قطعا با حصول این امر،مدیریت شایسته تری در مهار و کنترل عارضه بیکاری و دستیابی به توفیقات اقتصادی هر چه بیشتر حاصل خواهد شد.
به گزارش افکارنیوز، مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی در راستای عملیاتی شدن اجرای جزء 1 بند "پ" ماده 32 قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور و به منظور تعیین نماگرهای نیروی کار شهرستان های کشور، با همکاری مرکز آمار ایران اقدام به تهیه و تدوین نشریه با عنوان نماگرهای منتخب نیروی انسانی شهرستان های کشور بر اساس نتایج طرح سرشماری سال 1395 کشور کرد.
بر پایه این گزارش سرشماری عمومی نفوس و مسکن تنها مرجع موجود برای ارایه نماگرهای نیروی کار برای تمام سطوح تقسیمات کشوری در تمام کشورهای جهان است. برخلاف طرح آمارگیری نیروی کار، در طرح مذکور وضع فعالیت افراد تنها با پرسش یک سئوال سنجش شده است لذا کیفیت نتایج نماگرهای حاصله از این پرسش به دقت نتایج طرح نیروی کار فصلی کشور نخواهد بود ولیکن با توجه به اینکه طرح آمارگیری نیروی کار برای ارایه نتایج در سطح شهرستان و سطوح جغرافیایی تابعه طراحی نشده است لذا نتایج سرشماری می تواند منبع مناسبی برای بررسی و مقایسه وضعیت اشتغال و بیکاری در سطح شهرستان باشد.
این نشریه حاوی نماگرهایی از قبیل جمعیت 10 ساله و بیشتر، جمعیت فعال، جمعیت شاغل، جمعیت بیکار، نرخ مشارکت اقتصادی و نرخ بیکاری است. اطلاعات موجود در این نشریه براساس دو شاخص "نرخ مشارکت اقتصادی" و "نرخ بیکاری" برای 429 شهرستان کشور رتبه بندی شده است.
بر اساس نتایج بدست آمده از طرح سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395، جمعیت کشور 79926270 نفر است که از این تعداد 66421989 نفر (83.1 درصد)، در سن کار بوده و تعداد 13242567 نفر خارج از سن کار هستند.
بر اساس رتبه بندی صورت گرفته، شهرستان تهران در استان تهران با 2899575 نفر بیشترین جمعیت فعال و شهرستان آرادان در استان سمنان با 4427 نفر کمترین جمعیت فعال اقتصادی را در بر دارد.
بالاترین نرخ مشارکت اقتصادی مربوط به شهرستان ابوموسی در استان هرمزگان با 79.1 درصد و کمترین نرخ مشارکت اقتصادی مربوط به شهرستان مهرستان در استان سیستان و بلوچستان با 29.6 درصد است.
بالاترین نرخ بیکاری مربوط به شهرستان اسلام آباد غرب در استان کرمانشاه با 38.6 درصد و کمترین نرخ بیکاری مربوط به شهرستان ابو موسی در استان هرمزگان با 1.0 درصد است.
در میان 429 شهرستان کل کشور 181 شهرستان (42.2 درصد) دارای نرخ بیکاری بالاتر از متوسط کشوری می باشند. همچنین تعداد 257 شهرستان ( 59.9 درصد) دارای نرخ مشارکت اقتصادی بالاتر از متوسط کشوری هستند.
